کتاب «سومار در مسیر تاریخ» تالیف مرتضی اکبری در زمره تواریخ محلی بهشمار میرود که به بررسی سیر تاریخی شهر سومار، از توابع استان کرمانشاه میپردازد.
«سومار در مسیر تاریخ» دربردارنده هفت فصل با عناوین «بررسی و معرفی موقعیت جغرافیایی سومار»، «سومار در عهد باستان»، «سومار در دوران اسلامی»، «سومار در عهد صفویه، افشاریه و زندیه»، «سومار در دوره قاجاریه»، «سومار در عهد پهلوی» و «سومار در دوره دفاع مقدس» است. نخستین فصل کتاب به موضوعاتی چون موقعیت جغرافیایی، وجه تسمیه، آب و هوا و طبیعت، زبان و مذهب ساکنان و جاذبههای تاریخی، فرهنگی و طبیعی شهر سومار میپردازد.
نویسنده درباره وجه تسمیه این شهر مینویسد: «یکی از وجوه تسمیه سومار شاید به معنی سوراخ مار باشد. زیرا در محل یکی از معانی سو سوراخ است. دومین وجه تسمیه سومار میتواند به معنی گوشه ماد باشد. یعنی سومار از «سوماد» گرفته شده و رفته رفته تحریف به سومار شده باشد. «سو» در یک معنی دیگر به معنای گوشه است و چون غربیترین گوشه دولت ماد بوده از «سوماد» به سومار تغییر یافته است.» (صفحه 12)
امامزاده سیدعلی، پیرعلی، مسجد شهر سومار، قلا سومار، طاقملک و گورستانهای باستانی از مهمترین جاذبههای تاریخی این شهر است که در این فصل از کتاب به اختصار معرفی میشوند.
فصل بعدی کتاب به وضعیت سومار در دوران باستان میپردازد. براساس آنچه در کتاب آمده، این شهر قبل از ورود آریاییها به ایران نیز قابل سکونت بوده و جمعیتی در آن زندگی میکردند. اما پس از شکلگیری دولت ماد و به دنبال آن تاسیس سلسلههای ایرانی در این سرزمین اطلاعات بیشتری از سومار در اختیار داریم.
وضعیت سومار با ورود اسلام به ایران موضوع فصل سوم کتاب است. نویسنده در این فصل با استناد به منابع تاریخی و بهویژه سفرنامهها به بررسی تغییر و تحولات این منطقه میپردازد.
چهارمین فصل کتاب موقعیت سومار را در سه دوره مهم تاریخی یعنی صفویه، افشاریه و زندیه مورد بررسی قرار میدهد. و در فصل بعدی جایگاه این شهر در دوران حکومت شاهان قاجار بر ایران بررسی میشود.
در بخشی از این فصل میخوانیم: «عثمانیها در سال 1318 ه.ق و در زمان سلطنت مظفرالدینشاه قاجار به بخش سومار از توابع ایوان تجاوز کردند و اموال، دارایی و محصولات کشاورزی مردم را غارت کردند و خسارت زیادی به بار آوردند. در این خصوص، علاءالملک در گزارشهای سیاسی خود، یادداشتی به خط میرزا نصرالهخان مشیرالدوله نائینی، وزیر خارجه آورده و چنین نوشته است: ... چرا عثمانیها چنین اقدامی بیمقدمه کردند و قشون دولتی به خاک ایوان کرمانشاهان فرستاده و به صدد خسارت به سکنه سومار برآمدند.»
فصل بعدی کتاب به سومار در عهد پهلوی اختصاص یافته است. مشکل رودخانه کنگیر در مرز ایران و عراق که مشکل اساسی در روابط دو کشور در سالهای 1300 تا 1308 ه.ش بود در این فصل به تفضیل شرح داده میشود. حفر چاه نفت در سومار و اختلاف ایران و عراق بر سر رودخانههای مرزی از دیگر موضوعات مورد بحث در این فصل بهشمار میروند.
فصل پایانی که بیشترین سهم از کتاب را به خود اختصاص داده است، به نقش سومار در هشت سال دفاع مقدس میپردازد. سومار با توجه به قرار گرفتن در منطقه مرزی، در طول جنگ تحمیلی چندینبار مورد تجاوز نیروهای رژیم بعثی عراق قرار میگیرد و خسارات فراوانی به آن وارد میشود.
چاپ نخست کتاب «سومار در مسیر تاریخ» به قلم مرتضی اکبری در 291 صفحه با شمارگان یکهزار و 500 نسخه و بهای 15 هزار تومان از سوی انتشارات جوهر حیات روانه بازار کتاب شده است.
کتاب بانوی انقلاب به روایت اسناد که با مشارکت سازمان اسناد و کتابخانه ملی و موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) تدوین و منتشر شده است، روز یکشنبه 23 فروردین ماه همزمان با بزرگداشت بانوی انقلاب اسلامی در محل اجلاس سران رونمایی خواهد شد.
کتاب بانوی انقلاب به روایت اسناد، گزارش مستندی از مجموعه اسناد، یادداشت ها و برخی آثار به جای مانده از مرحومه خدیجه ثقفی همسر فقید بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی (ره ) است که به همت علی ثقفی برادر آن مرحومه و غلامعلی اصغریان گردآوری شده و سازمان اسناد و کتابخانه ملی نسبت به انتشار آن اقدام کرده است.
وی در ادامه گفت: امسال به مناسبت ششمین سالگرد درگذشت آن مرحومه همایش یک روزه ای در محل اجلاس سران کشورهای اسلامی برگزار خواهد شد و علاوه بر رونمایی از کتاب بانوی انقلاب که شامل اسناد، زندگینامه خودنوشت، اشعار و تصاویر منتشر نشده از ایشان است، نمایشگاهی هم از آثار به جای مانده از حاجیه خانم ثقفی در حاشیه همایش در معرض دید بازدیدکنندگان قرار می گیرد.
عارف نیا در پایان گفت: پس از پایان همایش، نمایشگاه آثار و اسناد بانو قدس ایران تا پایان فروردین ماه در محل گالری کتابخانه ملی برای بازدید علاقه مندان دایر خواهد بود.
مرحومه خدیجه ثقفی معروف به قدس ایران همسر حضرت امام خمینی(ره) در سال ۱۲۹2 به دنیا آمد. وی در سال ۱۳۰۸ خورشیدی بابنیانگذار جمهوری اسلامی ازدواج کرد. پدر حاجیه خانم خدیجه ثقفی مرحوم میرزا محمد ثقفی تهرانی از شاگردان شیخ عبدالکریم حائری یزدی موسس حوزه علمیه قم بود و در زمان ادامه تحصیل در قم با حاج آقا روح الله که در آن زمان ۲۷ سال داشت آشنا شده بود و همین آشنایی واسطه ازدواج دختر او با امام شد. مرحومه خدیجه ثقفی در حدود ساعت ۹:۱۵ صبح اول فروردین ۱۳۸۸ در سن ۹۶ سالگی در بیمارستان خاتمالانبیا تهران به دیدار معبود شتافت و در تاریخ ۲ فروردین و پس از اقامهٔ نماز توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی در مرقد حضرت امام خمینی و در جوار همسر و فرزند خویش آرام گرفت.
«آتش در جام» نوشته مجيد پورشافعي، کتابی است كه نگاهي جامع و كلي به تاريخ ايران و جهان دارد. در اين كتاب از تاريخ ايران و جهان، پيدايش انسانهاي اوليه و هزارههاي يخبندان، سنگ فلز تا دوران مشروطيت سخن به ميان آمده است.
پورشافعی در کتاب «آتش در جام» به ابتدای شکلگیری تاریخ ایران از دوران پارینه سنگی تا روی کارآمدن دوران پهلوی اول اشاره کرده و افزون بر دورههای تاریخی که بر این کشور گذشته، تا حدودی به وضعیت امپراطوریهای اولیه جهان همچون هند و چین و سپس اوضاع اروپا در دوران قبل و بعد از رنسانس نیز گوشه چشمی داشته است.
كتاب «آتش در جام» در 27 گفتار به نگارش درآمده و به دورههاي مختلفي همچون پارينه سنگي، آمدن آريانها به فلات ايران، جهان در یک نگاه از هزاره چهارم تا میانه هزاره یکم پیش از میلاد، امپراتوري هخامنشي، اشكانيان، فرهنگ و تمدن ايران از سده چهارم تا هفتم هجري، نگاهي به تاريخ جهان در پايان هزاره نخست ميلادي تا قرون جديد، دوره قاجار و مشروطيت و به سلطنت رسيدن رضا شاه اشاره ميكند.
عهد پارینه سنگی و پیدایش انسان
نویسنده در این کتاب دوران پيدايش انسان بر اين كره خاكي را به دو بخش تقسيم كرده است: دوره پيش از تاريخ و دوره تاريخي كه هر كدام به دورههاي مختلفي تنظیم ميشوند. دوره پيش از تاريخ كه از پيدايش انسان آغاز و با اختراع خط به پايان ميرسد، در برگيرنده عصر سنگ (عهد پارينه سنگي، عهد ميان سنگي و عهد نوسنگي) و عصر فلز (دوره مس، دوره مفرغ و دوره آهن) است.
دوره تاريخي نيز كه از پيدايش خط و اختراع الفبا آغاز و تاكنون ادامه دارد دربرگيرنده چهار دوره مي شود: دوران باستان از پيدايش خط تا فروپاشي امپراطوري روم غربي در سال 476 ميلادي، دوران ميانه يا قرون وسطي از فروپاشي روم غربي تا برافتادن روم شرقي يا بيزانس در سال 1453 ميلادي، دوران جديد از برافتادن روم شرقي تا انقلاب كبير فرانسه در سال 1789ميلادي و دوران معاصر كه از انقلاب كبير فرانسه تاكنون را دربرمیگیرد.
عقیده کنت دوگوبینو فرانسوی درباره کوروش هخامنشی
پورشافعی پس از معرفی فلات ایران، تمدنهای آن و نحوه ورود آریاییها به فلات ایران و کارنامه کشورداری آنها، سراغ نحوه شکلگیری امپراطوری هخامنشی (نخستین دولت جهانی) که به دست کوروش کبیر تاسیس شد، میرود.
عقیده کنت دوگوبینو فرانسوی درباره کوروش در صفحه 95 کتاب چنین آمده است: «کوروش نظیر خود را در این عالم نداشته است. او یک مسیح بود. در تورات از او به بزرگی و شکوه و با نام «منجی» یاد شده است. بسیاری از غربیان نام او را بر فرزندان خود میگذارند (کوروش/سیروس، سایروس) و پژوهشگران امروز «ذوالقرنین» را که در سوره کهف از او سخن به میان آمده، همان کوروش میدانند.»
مهلت ارسال آثار جشنواره خاطره نویسی کتابداران و اعضای کتابخانه ها از سوی دبیرخانه این جشنواره تا سی ام بهن ماه سال جاری تمدید شد.
به گزارش روابط عمومی نهاد کتابخانه های عمومی کشور، دبیرخانه دومین جشنواره خاطره نویسی کتابداران و اعضای کتابخانه ها اقدام به تمدید مهلت تحویل آثار تا تاریخ سی ام بهمن سال جاری به این دبیرخانه کرده است.
گفتنی است موضوعات خاطره نویسی در این جشنواره برای کتابداران شامل: «کودکان و نخستین تجربه های برخورد با کودک»، «اندیشمندان و نویسندگان در کتابخانه»، «کتابدار به عنوان مشاور امین»، «ارزشمندترین تجربه کاری»، «کتابداران و خیرین کتابخانه ساز»، «اهدای کتاب»، «کتابداران و جایگاه شغلی، اجتماعی»، «کتابداران و دنیای مجازی» و «کتابدار و خانواده» است.
موضوعاتی شامل «نخستین تجربه حضور»، «وقایع و اتفاقات جالب»، «دوستان کتابخانه» و «من و کتابدار» نیز از محورهای خاطره نویسی برای اعضای کتابخانه ها است.
علاقه مندان می توانند آثار خود را از طریق پست الکترونیکی به نشانی: Khatereh@iranpl.ir و یا به نشانی پستی: بلوار کشاورز، فلسطین جنوبی، کوچه ذاکری، پلاک9، نهاد کتابخانه های عمومی کشور،طبقه دوم، اداره کل امور فرهنگی ارسال کنند.
اداره کل امور فرهنگی نهاد به منظور بهره گیری از تجارب کتابداران در زمینه های گوناگون علمی، پژوهشی و کاربردی با اهدافی چون تقویت قدرت نگارش، شناسایی و پرورش استعداد نویسندگی، استفاده از آثار فاخر در تولید فیلم نامه و سایر محصولات فرهنگی و... اقدام به برگزاری مسابقه خاطره نویسی میان کتابداران و اعضای کتابخانه های عمومی می کند.
گفتنی است، کتابداران، کودکان و نخستین تجربه های برخورد با کودک، اندیشمندان و نویسندگان در کتابخانه، کتابدار به عنوان مشاور امین متقاضیان شرکت در این مسابقه می بایست آثار خود را در تا بیست دوم بهمن 93 به ادارات شهرستان و یا اداره کل امور فرهنگی نهاد کتابخانه های عمومی کشور از طریق مراجعه حضوری و یا از طریق آدرس پست الکترونیکی khatereh@iranpl.ir ارسال کنند.
کتاب «آیندگان و روندگان» از مجموعه تاریخ شفاهی و تصویری ایران در عصر پهلوی دوم و سومین جلد آن است و گفتوگو با داریوش همایون از رجال سیاسی رژیم پهلوی و موسس روزنامه آیندگان را شامل میشود.
«حکمت و سیاست»، «فرماندهی و نافرمانی»، «آیندگان و روندگان» و «امنیت و اقتصاد» عنوان چهار جلد نخست از مجموعه تاریخ شفاهی و تصویری ایران در عصر پهلوی دوم است.
مجموعه پژوهشهایی همچون پروژه تاریخ شفاهی ایران در عصر پهلوی دوم را ميتوان پارهاي از فرهنگ اسلامي و ايراني در طول تاريخ دانست که در آن نه تنها سخنان مخالفان همواره شنيده شده بلکه به گونهاي در تاريخ نيز مانده است. در اين ميراث درخشان اسلامي، حق داوري به جاي گزينشگران به رهگذران و مخاطبان تاريخ سپرده شده است تا آنان سرهها را از ناسرهها جدا سازند. پس اين سنتها و عبرتهاي تاريخياند که نقدها را عيار ميگيرند نه واهمه از نقلها و روايتهاي تاريخي بر اين پايه.
پروژه تاریخ شفاهی راه نقد درباره رژیم پهلوی را باز کرد
در اين پروژه باب نقد بخش مهمي از تاريخ معاصر ايران گشوده شد تا جامعه امروز ما بتواند در پرتوي آن فهم تاريخي، توان خويش را از اينکه چرا رژيم پهلوي در برابر انقلاب مردم ايران فروپاشيد و چرا بايد فروميپاشيد، درک کند.
این مجموعه 50 جلدی که در حال حاضر چهار جلد آن منتشر شده، مجموعهای از دهها گفتوگوی پژوهشی با تصمیمسازان و بازیگران اصلی پهلوی دوم است که با حمایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، کتابخانه مجلس، کتابخانه کنگره، سیمای جمهوری اسلامی و به سرپرستی حسین دهباشی تولید شده است.