«آتش در جام» نوشته مجيد پورشافعي، کتابی است كه نگاهي جامع و كلي به تاريخ ايران و جهان دارد. در اين كتاب از تاريخ ايران و جهان، پيدايش انسان‌هاي اوليه و هزاره‌هاي يخبندان، سنگ فلز تا دوران مشروطيت سخن به ميان آمده است.

پورشافعی در کتاب «آتش در جام» به ابتدای شکل‌گیری تاریخ ایران از دوران پارینه سنگی تا روی کارآمدن دوران پهلوی اول اشاره کرده و افزون بر دوره‌های تاریخی که بر این کشور گذشته، تا حدودی به وضعیت امپراطوری‌های اولیه جهان همچون هند و چین و سپس اوضاع اروپا در دوران قبل و بعد از رنسانس نیز گوشه چشمی داشته است.

كتاب «آتش در جام» در 27 گفتار به نگارش درآمده و به دوره‌هاي مختلفي همچون پارينه سنگي، آمدن آريان‌ها به فلات ايران، جهان در یک نگاه از هزاره چهارم تا میانه هزاره یکم پیش از میلاد، امپراتوري هخامنشي، اشكانيان، فرهنگ و تمدن ايران از سده چهارم تا هفتم هجري، نگاهي به تاريخ جهان در پايان هزاره نخست ميلادي تا قرون جديد، دوره قاجار و مشروطيت و به سلطنت رسيدن رضا شاه اشاره مي‌كند.

عهد پارینه سنگی و پیدایش انسان

نویسنده در این کتاب دوران پيدايش انسان بر اين كره خاكي را به دو بخش تقسيم كرده است: دوره پيش از تاريخ و دوره تاريخي كه هر كدام به دوره‌هاي مختلفي تنظیم مي‌شوند. دوره پيش از تاريخ كه از پيدايش انسان آغاز و با اختراع خط به پايان مي‌رسد، در برگيرنده عصر سنگ (عهد پارينه سنگي، عهد ميان سنگي و عهد نوسنگي) و عصر فلز (دوره مس، دوره مفرغ و دوره آهن) است.

دوره تاريخي نيز كه از پيدايش خط و اختراع الفبا آغاز و تاكنون ادامه دارد دربرگيرنده چهار دوره مي ‌شود: دوران باستان از پيدايش خط تا فروپاشي امپراطوري روم غربي در سال 476 ميلادي، دوران ميانه يا قرون وسطي از فروپاشي روم غربي تا برافتادن روم شرقي يا بيزانس در سال 1453 ميلادي، دوران جديد از برافتادن روم شرقي تا انقلاب كبير فرانسه در سال 1789ميلادي و دوران معاصر كه از انقلاب كبير فرانسه تاكنون را دربرمی‌گیرد.

عقیده کنت دوگوبینو فرانسوی درباره کوروش هخامنشی

پورشافعی پس از معرفی فلات ایران، تمدن‌های آن و نحوه ورود آریایی‌ها به فلات ایران و کارنامه کشورداری آنها، سراغ نحوه شکل‌گیری امپراطوری هخامنشی (نخستین دولت جهانی) که به دست کوروش کبیر تاسیس شد، می‌رود.

عقیده کنت دوگوبینو فرانسوی درباره کوروش در صفحه 95 کتاب چنین آمده است: «کوروش نظیر خود را در این عالم نداشته است. او یک مسیح بود. در تورات از او به بزرگی و شکوه و با نام «منجی» یاد شده است. بسیاری از غربیان نام او را بر فرزندان خود می‌گذارند (کوروش/سیروس، سایروس) و پژوهشگران امروز «ذوالقرنین» را که در سوره کهف از او سخن به میان آمده، همان کوروش می‌دانند.»